بررسی آلودگی و تغییرات مکانی غلظت کل سرب و کادمیوم، مطالعه موردی مسیر زابل به زاهدان

آلودگی خاک‌ها به سرب و کادمیوم تولید شده توسط خودروها یک مسئله زیست‌محیطی جدی می‌باشد. سرب در نتیجه استفاده از سوخت‌های بنزینی سرب‌دار و کادمیوم موجود در تایر خودروها از طریق استهلاک خودروها و ترافیک به محیط وارد می‌شوند. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی فلزات سرب و کادمیوم در خاک‌های کنارجاده‌ای زابل – زاهدان و ارزیابی آلودگی منطقه به این فلزات انجام شد. 252 نمونه خاک از عمق 0 -20 سانتی‌متری برداشت و غلظت کل فلزات سرب و کادمیوم، ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک شامل pH، EC و ماده آلی اندازه‌گیری شد. بررسی آلودگی خاک توسط فاکتور غنی‌شدگی و شاخص زمین‌انباشتگی صورت گرفت. نقشه پراکنش مکانی غلظت فلزات مورد مطالعه به روش کریجینگ ترسیم شد. میانگین غلظت در فاصله 0، 50 و 100 متری به‌ترتیب 12/2، 03/2 و 2 میلی‌گرم بر کیلوگرم برای سرب که از میانگین جهانی (25 میلی‌گرم بر کیلوگرم) برای این فلز کمتر و همچنین، به‌ترتیب 21/0، 21/0 و 20/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم برای کادمیوم که از میانگین جهانی (53/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) برای این فلز کمتر بود. نتایج آنالیزهای زمین‌آماری نشان داد هر دو متغیر ناهمسانگرد بودند و مدل نمایی برای سرب و مدل گوسی برای کادمیوم بهترین برازش را داشتند. تجزیه و تحلیل نقشه پهنه‌بندی فلزات نشان داد که کادمیوم و سرب منشأ زمین‌شناسی و انسانی دارند. در حقیقت این فلزات به‌طور طبیعی در خاک وجود دارند اما فعالیت‌های انسانی سبب تجمع بیشتر این فلزات در خاک شده است.